Giàn đỗ ván là hình ảnh quen thuộc trong nhiều mái nhà Việt xưa, nơi không chỉ tỏa bóng mát râm ran mùa hè mà còn gợi nhắc một thời tuổi thơ mộc mạc, yên bình. Trong dòng chảy hối hả của cuộc sống hiện đại, giàn cây bình dị ấy vẫn là biểu tượng lặng thầm của nếp sống cần mẫn, đậm tình quê hương.

Giàn đỗ ván bên hiên – Không gian xanh mát và thân thương

Ở các vùng quê Việt Nam, đặc biệt là miền Bắc và Trung Bộ, hình ảnh giàn đỗ ván phủ bóng bên hiên nhà; dọc hàng rào hay cạnh giếng nước từng là điều rất đỗi quen thuộc. Cây leo dễ trồng; xanh tốt quanh năm, hoa nở tím nhẹ; quả dài lủng lẳng khiến giàn trở thành điểm nhấn sống động, mát lành cho mỗi nếp nhà.

“Giàn đỗ ván tím hoa bên hiên,
Gợi bao ký ức dịu hiền thời thơ.”

Giàn đỗ ấy không chỉ che nắng, làm đẹp mà còn cung cấp thực phẩm. Mỗi mùa đỗ chín, người mẹ lại ra hái từng quả non để luộc, xào thịt, nấu canh… Những món ăn đơn sơ nhưng mang hương vị thân quen, khó quên của quê nhà.

Tuổi thơ dưới giàn đỗ ván – Ký ức không thể phai mờ

Ngày xưa, nhà tôi có giàn đỗ ván xanh mát phủ kín góc sân. Trưa hè, lũ trẻ tụ tập chơi bịt mắt bắt dê, trốn tìm, đánh chuyền, đỗ mèo… Hạt đỗ ván già được bóc làm “đỗ cựa” – Trò chơi dân dã rộn tiếng cười.

Chúng tôi chơi dưới giàn quên cả tiếng mẹ gọi cơm, mải mê trong bóng mát râm ran tiếng ve. Cái mát của giàn không chỉ xoa dịu nắng hè mà còn ôm ấp tuổi thơ trong lành. Tôi nhớ mẹ ngồi dưới giàn, áo thấm mồ hôi, tay thoăn thoắt lựa từng quả đỗ, miệng kể chuyện xưa.

Giàn đỗ ván không chỉ là chốn vui chơi, mà còn là nơi lưu giữ ký ức tuổi thơ và hơi thở ấm áp của gia đình.

Giàn đỗ ván
Giàn đỗ ván không chỉ che nắng, làm đẹp mà còn cung cấp thực phẩm. Mỗi mùa đỗ chín, người mẹ lại ra hái từng quả non để luộc, xào thịt, nấu canh ( Ảnh: internet ).

Giàn đỗ ván trong nếp sống và phong tục truyền thống

Giàn đỗ ván là một phần không gian sinh hoạt quen thuộc của người Việt xưa. Chỉ vài cây tre, sợi rơm là đủ tạo nên giàn xanh mát, che rợp sân nhà. Sáng, ông pha trà ngồi dưới giàn. Chiều, bà lựa hạt đỗ phơi nắng. Tối, cả nhà quây quần bên mâm cơm với món đỗ ván luộc chấm mắm gừng – Giản dị mà ấm áp.

Hạt đỗ ván còn được dùng làm thuốc, nấu chè, cúng rằm. Trong ẩm thực dân gian, món đỗ ván xào tóp mỡ, canh đỗ ván nấu tôm, hay hầm xương đều mang đậm hương vị quê nhà. Tuy mộc mạc, giàn đỗ ván chứa đựng giá trị văn hóa sâu sắc. Nó là biểu tượng của sự cần cù, chắt chiu và hòa hợp với thiên nhiên – Những đức tính đẹp đẽ của người Việt bao đời.

Từ một giàn cây, nhìn ra giá trị văn hóa dân tộc

Ngày nay, không còn nhiều ngôi nhà có đủ không gian để dựng giàn cây trước sân. Tuy vậy, không ít người đã chọn trồng giàn đỗ ấy trên ban công; sân thượng, hay tận dụng các khoảng trống nhỏ để tái hiện bóng dáng quê hương. Giàn cây ấy không chỉ để lấy quả; mà còn để nuôi dưỡng tâm hồn – Một cách lặng lẽ giữ lại nét văn hóa truyền thống trong nhịp sống đô thị.

Giàn đỗ ván
Giàn đỗ ván là một phần không gian sinh hoạt quen thuộc của người Việt xưa. Chỉ vài cây tre, sợi rơm là đủ tạo nên giàn xanh mát, che rợp sân nhà ( Ảnh: internet).

Với người lớn tuổi, nhìn giàn đỗ ấy là thấy lại thời thơ bé; thấy lại mái tóc mẹ, dáng bà dưới nắng chiều. Với trẻ nhỏ, đó là nơi khám phá thiên nhiên; học cách trồng cây, cảm nhận giá trị của sự sống và ký ức.

Giàn đỗ ván – Giữ lại những gì chân thật nhất của quê hương

Trong xã hội hiện đại, nhiều giá trị truyền thống dần bị lãng quên. Nhưng đôi khi, chỉ cần một giàn đỗ đó trước hiên nhà cũng đủ níu giữ lại những điều giản dị mà quý giá. Nó là biểu tượng của ký ức; là nhịp cầu nối giữa các thế hệ, là gạch nối giữa người với người trong tình quê.

Giàn đỗ ván không cần nói nhiều, nhưng bằng sự hiện diện lặng lẽ; nó kể cho ta nghe bao câu chuyện cũ – Về một thời sống chậm, sống xanh, sống đầy yêu thương và trân trọng.