Dù kinh tế Biên Hòa năm nay còn nhiều trầm lắng; Tết Đoan Ngọ vẫn được người dân nơi đây gìn giữ với đầy đủ lễ nghi và lòng thành kính. Giữa nhịp sống hiện đại; cái lễ đơn sơ nhưng trang trọng trở thành biểu tượng của đạo lý cổ truyền và tấm lòng hướng về Thần linh. Bài viết sau sẽ đưa bạn trở về với nét đẹp tinh thần ấy – một giá trị thiêng liêng; vẫn âm thầm lan tỏa trong từng mái nhà.

Sắc màu tết cổ truyền trong một năm buôn bán trầm lắng

Mùng 5 tháng 5 âm lịch hằng năm, hay còn gọi là Tết Đoan Ngọ, Tết giữa năm, Tết giết sâu bọ. Từ lâu đã là một phần không thể thiếu trong đời sống văn hóa tinh thần của người Việt. Ở Biên Hòa năm nay, mặc dù tình hình kinh doanh; và buôn bán của bà con còn nhiều ảm đạm. Không khí kinh tế thị trường chưa khởi sắc rõ ràng; nhưng sắc màu truyền thống và sự trang nghiêm của ngày lễ thiêng vẫn hiện diện khắp các khu chợ, con phố, và bàn thờ mỗi gia đình.

Sự trang nghiêm của ngày lễ thiêng vẫn hiện diện khắp các khu chợ, con phố, và bàn thờ mỗi gia đình (Ảnh: Mucwomen)

Mâm lễ đầy đủ – Tấm lòng thành kính

Khắp các khu chợ truyền thống ở Biên Hòa như chợ Biên Hòa, chợ Tân Phong hay chợ Tam Hòa; từ sáng sớm ngày mùng 5, các sạp hàng đã bày biện đầy đủ, những món lễ vật đặc trưng: rượu nếp, bánh ú tro, trái cây theo mùa, cơm rượu trắng, cùng các loại lá thơm, hoa cúng… Không khí nhộn nhịp tuy không rầm rộ, nhưng lại mang vẻ tĩnh tại, gợi cảm giác thiêng liêng; như một lời nhắc nhẹ nhàng nhưng sâu sắc về một nét văn hóa mà tổ tiên để lại và Thần linh từng an bài.

Không khí nhộn nhịp tuy không rầm rộ, nhưng lại mang vẻ tĩnh tại, gợi cảm giác thiêng liêng. (Ảnh: Mucwomen)

Tết giết sâu bọ – Ngày hòa mình với thiên đạo

Tết Đoan Ngọ không chỉ là ngày “giết sâu bọ” – tức trừ tà, thanh lọc cơ thể và môi trường sau nửa năm – mà còn là một thời điểm tâm linh quan trọng để con người tự nhìn lại chính mình. Trong truyền thống xưa, ông bà ta tin rằng đây là lúc vũ trụ chuyển giao năng lượng mạnh mẽ; khi dương khí thịnh vượng nhất, là thời khắc mà con người cần sống chậm lại; cảm tạ thiên địa và bày tỏ lòng thành kính với Thần linh vì những gì đã nhận được trong nửa năm đầu.

Giữ lửa truyền thống trong mỗi mái nhà

Có lẽ vì thế mà dù cuộc sống có phần chật vật; bà con Biên Hòa vẫn gìn giữ trọn vẹn nghi thức. Trong những mái nhà nhỏ đơn sơ, mâm lễ Tết Đoan Ngọ được bày biện gọn gàng nhưng thành kính. Từng chén rượu nếp, đĩa trái cây, nén hương thơm như lời thầm thì nguyện ước; cầu mong Thần linh phù hộ cho quốc thái dân an, mưa thuận gió hòa, gia đạo bình an và sâu bọ – cả nghĩa đen lẫn nghĩa bóng – bị tiêu trừ.

Trong những mái nhà nhỏ đơn sơ, mâm lễ Tết Đoan Ngọ được bày biện gọn gàng nhưng thành kính.
(Ảnh: Mucwomen)

Tết của đạo lý – Tấm gương cho thế hệ sau

Giữa nhịp sống hiện đại đang cuốn trôi nhiều giá trị cũ; hình ảnh người nông dân ở vùng ven Biên Hòa vẫn cặm cụi bày biện mâm cúng vào đúng ngọ (giữa trưa) mùng 5 để giữ đúng lệ xưa. Với họ, Tết Đoan Ngọ không chỉ là ngày lễ mà còn là dịp để con cháu học cách sống thuận thiên, tôn kính trời đất, và nhắc nhau nhớ đến mối liên kết giữa con người với các đấng Thần linh. Những đạo lý cổ xưa được trao truyền qua từng thế hệ, âm thầm nhưng vững chãi; như cách dòng nước ngầm nuôi dưỡng gốc rễ tâm linh của cả cộng đồng.

Lời nhắc nhở ân cần của thần

Chúng ta đang sống trong thời đại mà tiện nghi vật chất ngày một gia tăng; nhưng đời sống tinh thần đôi khi lại trở nên nghèo nàn. Những lễ tiết truyền thống như Tết Đoan Ngọ – dù nhỏ, ngắn – lại là dịp quý báu để người Việt nói chung, người Biên Hòa nói riêng, dừng lại một nhịp; tự hỏi mình đã sống đúng đạo làm người chưa; đã biết tri ân Trời đất, Thần linh, tổ tiên chưa; hay chỉ mải mê trong guồng quay của lợi ích cá nhân?

Tết Đoan Ngọ, vì thế, không đơn thuần là ngày lễ cổ truyền. Đó còn là một lời nhắc đầy ân cần của Thần: hãy sống thuận theo thiên đạo, giữ gìn luân thường, nuôi dưỡng đạo tâm; và luôn nhớ rằng con người chỉ là một phần nhỏ trong cõi bao la mà Thần linh đã an bài. Dù đời sống có lúc thăng trầm, thì lòng người nếu còn kính Thần, biết ơn Trời Đất; chắc chắn sẽ luôn tìm được ánh sáng giữa những ngày khó khăn.

Và luôn nhớ rằng con người chỉ là một phần nhỏ trong cõi bao la mà Thần linh đã an bài. (Ảnh: Mucwomen)

Hồn Việt còn trong lòng mỗi người dân Biên Hòa

Trong tiếng hương trầm lan nhẹ; trong mâm cúng đơn sơ nhưng đầy tâm ý, trong những lời dạy dỗ của người già dành cho lớp trẻ; Biên Hòa hôm nay vẫn giữ được cái hồn xưa cũ của một lễ tết mang nhiều tầng ý nghĩa. Và đó chính là điều quý giá nhất – điều mà không thời cuộc nào có thể làm phai mờ.