Lễ rước kiệu là một nghi lễ truyền thống thiêng liêng trong đời sống văn hóa tâm linh của người Việt, gắn liền với những hội làng, đình cổ, và ký ức xưa cũ của bao thế hệ. Trải qua bao biến thiên của thời gian, lễ rước kiệu hôm nay đã giản lược nhiều về hình thức, nhưng vẫn còn đó một mạch ngầm xúc động – Nơi lưu giữ hồn quê, lòng người, và cội nguồn dân tộc.

Lễ rước kiệu – Dấu ấn linh thiêng trong ký ức làng quê

Mỗi dịp hội làng về, hình ảnh lễ rước kiệu lại hiện về trong tâm trí người Việt như một phần ký ức không thể phai mờ. Dưới tán cây đa cổ thụ, bên mái đình rêu phon; đoàn người rước kiệu từng bước chậm rãi qua con đường làng – Nơi khói hương quyện cùng tiếng trống rền vang, nơi bàn tay già trẻ cùng chắp lại trong sự thành kính lặng thầm.

Ngày xưa, mỗi lễ rước kiệu là một sự kiện lớn của làng. Từ tờ mờ sáng, trai tráng trong làng đã khăn đóng; áo dài sẵn sàng cho nghi lễ. Kiệu thần được trang trí trang nghiêm; sơn son thếp vàng, che lọng,;dẫn đầu bởi cụ từ làng rước lư hương; theo sau là đội trống, đội tế lễ; và đông đảo dân làng cùng đi rải hoa, thắp nhang, dâng lễ.

Lễ rước kiệu qua ba miền – Dòng chảy nối dài bản sắc

Ở mỗi vùng quê, lễ rước kiệu mang sắc thái riêng nhưng đều toát lên vẻ thành kính và lòng biết ơn tổ tiên; thần linh.

Tại miền Bắc, hội Gióng ở Sóc Sơn (Hà Nội) là hình ảnh tiêu biểu của lễ rước kiệu uy nghi, khí thế. Ở làng Thổ Hà (Bắc Giang); kiệu rước Đức Thánh Tam Giang đi qua làng cổ bên sông Cầu; trong tiếng mõ, tiếng trống ngân dài; như một bản nhạc của thời gian.

Miền Trung lại mang vẻ lắng đọng trong lễ rước sắc phong ở các làng ven biển Quảng Trị; Thừa Thiên Huế. Đó là khi kiệu đi ngang ruộng đồng, làng mạc – Nơi người dân gửi gắm niềm mong mỏi mùa màng thuận lợi, cuộc sống an yên.

Tại miền Nam, lễ rước Bà Chúa Xứ ở núi Sam (An Giang) mang màu sắc lễ hội cộng đồng; đông đảo và rộn ràng, nhưng không kém phần linh thiêng trong lòng những người hành hương.

Lễ rước kiệu hôm nay – Giản lược hình thức, giữ trọn tấm lòng

Thời gian trôi qua, cùng với nhịp sống hiện đại; lễ rước kiệu ngày nay đã giản lược đi nhiều nghi thức. Không còn cảnh hàng trăm người rước; hàng chục mâm lễ dâng thần; mà thay vào đó là một lễ đoàn vừa đủ –;có cụ cao niên, có đại diện làng xã; có người dân lặng lẽ dõi theo bên đường.

Thời gian tổ chức lễ cũng được rút gọn; chỉ kéo dài trong vài giờ. Lễ vật đơn giản – Trầu cau, hoa quả, bánh chưng – Nhưng vẫn chất chứa đầy đủ lòng thành. Đường làng đã bê tông hóa; nhà cửa chen kín, không còn rực rỡ cờ xí như xưa; nhưng từng bước chân kiệu đi qua vẫn như đánh thức ký ức, gợi lại lòng người.

Lễ rước kiệu – Hồn thiêng hội làng giữa những đổi thay
Ảnh: internet

Nhiều người cao tuổi vẫn giữ thói quen dậy sớm ra đình làng để “đón kiệu; như một lời hẹn hò với tổ tiên. “Chỉ cần còn người chờ kiệu, là thần linh vẫn về”, cụ Tâm – Một lão làng ở Bắc Ninh – Chậm rãi nói khi tôi hỏi về lễ rước kiệu năm nay.

Lễ rước kiệu – Cầu nối tâm linh và bản sắc văn hóa Việt

Không chỉ đơn thuần là nghi lễ, lễ rước kiệu còn là cầu nối giữa quá khứ và hiện tạ;, giữa con người và cội nguồn. Trong mỗi bước kiệu đi qua làng, là hình bóng tổ tiên hiện về, là lời tri ân những bậc tiền nhân đã lập làng, giữ đất,;là nhịp đập gắn kết cộng đồng – Điều không gì có thể thay thế.

Dù có thể không còn hào nhoáng như thuở xưa; nhưng chính trong sự giản dị của lễ rước kiệu hôm nay lại cho thấy tính thích nghi bền bỉ của văn hóa truyền thống Việt Nam. Nó không mất đi, chỉ lặng hơn; sâu hơn, đằm hơn – Như chính dòng máu đang âm thầm chảy trong huyết quản của mỗi người con đất Việt.