Chiếc nón lá không chỉ là vật dụng che nắng che mưa quen thuộc; mà còn là biểu tượng văn hóa; một phần không thể thiếu trong hình ảnh người phụ nữ Việt xưa. Gắn liền với nét đẹp đoan trang; khéo léo và phẩm hạnh; chiếc nón lá còn gợi nhắc về cả một thời nữ công gia chánh – Nơi những người mẹ, người bà thêu thùa; vá may, giữ gìn nếp nhà trong êm ấm và yêu thương
- Dân ca ba miền – Lời ru và sắc phục.
- Hát cải lương – Dấu lặng giữa đời sống hiện đại
- Mẹ tôi – Một dòng sông không tiếng, một ngọn núi không lời
Xem nhanh
Chiếc nón lá – Vành nón che duyên, giữ phẩm hạnh
Từ bao đời nay, chiếc nón lá đã trở thành biểu tượng dịu dàng; mềm mại của người con gái Việt Nam. Dù ở đồng bằng Bắc Bộ; miền Trung nắng gió hay vùng sông nước Nam Bộ; nón lá đều hiện diện như người bạn thân thiết của phụ nữ – Cùng họ ra đồng; đi chợ, gánh nước; dự hội làng, rước dâu, làm dâu.
Nón lá không đơn thuần là vật dụng; mà còn là một biểu trưng của đức hạnh. Người mẹ ngày xưa thường dặn con gái: “Con đi nhớ đội nón che đầu; giữ thân cho sạch, giữ nếp nhà cho yên.” Cái nón, cái áo dài, đôi guốc mộc… tất cả làm nên vẻ đẹp nền nã; kín đáo của người phụ nữ Việt xưa.
Chiếc nón lá trong ký ức – Một thời trong trẻo và dịu dàng
Tôi vẫn còn nhớ rõ những ngày thơ ấu; khi nhà bên cạnh có một chị làm nghề khâu nón. Chiều nào đi học về; tôi cũng đứng nép bên hàng rào; say mê nhìn chị tỉ mẩn chọn từng mo tre; uốn từng vòng, lồng từng lớp lá trắng mỏng. Đôi tay chị nhanh thoăn thoắt; ánh mắt ánh lên niềm say mê hiền hậu.

Có một lần, mẹ tôi mua cho tôi một chiếc nón lá mới từ phiên chợ huyện. Cái nón nhỏ xinh; trắng tinh, có quai hồng bằng vải hoa khiến tôi vui sướng bao ngày. Tôi đội nón đi khắp sân; rồi soi bóng mình dưới ao mà mỉm cười; thấy mình cũng duyên dáng như các cô gái lớn trong làng. Chiếc nón ấy không chỉ là món quà; mà là dấu mốc đầu tiên trong trái tim bé nhỏ của tôi về sự ân cần; dịu dàng của mẹ,;và về vẻ đẹp thanh thuần của chiếc nón lá.
Chiếc nón lá gắn với nữ công gia chánh – Khéo tay, đảm đang, nết na
Trong bếp rơm ngày cũ; hình ảnh bà và mẹ vừa quạt lửa; vừa dạy con gái thêu thùa, vá may; nấu cơm, giữ nếp nhà từng là chuyện thường ngày. Từng đường kim mũi chỉ không chỉ tạo ra vật dụng; mà còn dạy cho con trẻ tính kiên trì; sự ngăn nắp và cả lòng hiếu thảo.
Ngày ấy, con gái lớn lên trong lời ru; trong nếp vá áo cho cha; khâu khăn cho mẹ. Tay cầm kim, mắt chăm chú; lòng thì hướng về mái ấm. Người phụ nữ xưa thêu không chỉ bằng tay; mà còn bằng tấm lòng. Cũng như khi họ đội chiếc nón lá; không chỉ để che nắng mưa; mà còn để gìn giữ vẻ đoan trang; trọn đạo làm dâu, làm vợ, làm mẹ.

Chiếc nón lá – Biểu tượng sống của một nếp nhà, một nền nếp
Ngày xưa trong lễ hội, cô gái đội nón lá; che nghiêng nửa khuôn mặt; mắt cười, má ửng hồng – Cái duyên e ấp như một câu ca dao:
“Tay nâng vành nón em cười
Mà sao kim chỉ một đời chẳng quên.”
Thế rồi khi về nhà, họ lại treo nón lên vách,;xắn tay nhóm bếp, giặt giũ; chăm sóc gia đình. Chiếc nón lá như chứng nhân âm thầm của cả một đời hi sinh và lặng lẽ vun vén cho chồng con, cha mẹ.
Chiếc nón lá trong đời sống hôm nay – Giản dị mà không phai nhạt
Dù ngày nay chiếc nón lá ít xuất hiện giữa phố phường ồn ào; nhưng tại các phiên chợ quê; lễ hội truyền thống, hay sân khấu chèo tuồng; hình ảnh chiếc nón vẫn khiến ta bồi hồi. Nón lá không chỉ là di sản vật thể, mà còn là một ký hiệu văn hóa – Nơi chở hồn dân tộc và phẩm giá người phụ nữ Việt.
Người phụ nữ hiện đại có thể không còn khâu áo vá quần, nhưng vẫn giữ sự tỉ mỉ, chu toàn và dịu dàng trong từng việc mình làm. Từ căn bếp nhỏ đến văn phòng công sở, họ tiếp nối phẩm hạnh xưa theo một hình thức mới – Mềm mại mà vững vàng.
Chiếc nón lá – Vành nón xưa, hồn Việt mãi sau
Chiếc nón lá, tưởng như chỉ là vật dụng đời thường; nhưng lại chở theo bao đạo lý; bao ký ức. Đó là nếp nhà, là giọt mồ hôi; là tình mẹ, là sự thầm lặng. Đó là hình ảnh người phụ nữ Việt – Dịu dàng mà kiên cường; thêu thùa mà đảm đang; sống cho người khác mà vẫn giữ nét duyên riêng.
Mỗi lần nhìn thấy chiếc nón giữa sân đình; giữa đồng lúa hay trong tay người mẹ quê; tôi lại thấy cả một trời tuổi thơ hiện về – Với chị hàng xóm khâu nón; với chiếc nón mẹ mua năm nào; và với tất cả sự dịu dàng mà dân tộc này đã từng gìn giữ bằng cả trái tim.