Bún ốc không chỉ là món ăn dân dã của người Hà Nội; mà còn là biểu tượng của ký ức, của tình thân và căn bếp Việt. Trong từng thìa nước dùng chua thanh; từng con ốc giòn sật là cả một trời thương nhớ – Nơi mẹ vẫn đun bếp, nấu món ngon bằng tất cả yêu thương.

Bún ốc – Hương vị bắt đầu từ một buổi đi chợ

Cuối tuần, tôi về thăm mẹ. Sáng sớm, hai mẹ con ra chợ. Trong dòng người mua bán tấp nập; mẹ dừng lại chọn từng đoạn xương ống còn đỏ tươi; rồi ghé hàng ốc chọn từng con ốc nhồi còn sống, nhú miệng. Bà bán hàng nhận ra mẹ, cười: “Vẫn món bún ốc như mọi lần hả chị?”

Tôi im lặng đi bên mẹ, lặng lẽ quan sát. Cà chua chín đỏ, bát mẻ lếp thơm nức; đậu phụ mới rán, vài lạng thịt xay – Tất cả được mẹ lựa chọn cẩn thận. Tôi chợt hiểu, hôm nay nhà sẽ có bún ốc. Không phải ngoài hàng với nhiều topping cầu kỳ; mà là bún ốc của mẹ – Giản dị, nguyên chất và đậm đà như chính tấm lòng người phụ nữ quê

Từng công đoạn là một lời ru bếp Việt

Về đến nhà, mẹ bắt tay vào chuẩn bị. Xương ống được trụng sơ rồi đun nhỏ lửa trên bếp. Mẹ bảo, “Nấu nước dùng không thể vội; ngọt phải ra từ từ mới ngon.” Tôi ngồi lặng nhìn bếp lửa; thấy căn bếp như sống lại, thân thuộc như tuổi thơ ngày nào.

Ốc được rửa sạch; mẹ ngâm vào thau nước vo gạo, thả thêm vài lát ớt. Đó là mẹo cũ bà ngoại dạy – Giúp ốc nhả bùn mà vẫn giữ độ giòn. Mẹ luộc ốc vừa chín, rồi ngồi tỉ mẩn khêu từng con. Một phần mẹ để nguyên để chan vào bát bún; phần còn lại trộn cùng thịt xay; hành hoa, tiêu và chút mắm, rồi nắn thành viên – Làm chả ốc.

Chả được hấp chín, rồi rán sơ để giữ độ mềm mà vẫn thơm. Trong căn bếp nhỏ, mùi hành phi; mẻ chua, tía tô quyện lại, thơm đến nức lòng. Tôi hỏi mẹ sao không mua sẵn ngoài hàng cho tiện; mẹ chỉ cười: “Vì mẹ muốn con nhớ. Mai này xa nhà; con vẫn còn nhớ mùi bún ốc mẹ nấu.”

Bún Ốc
Bún ốc của mẹ – Hương quê lắng đọng trong từng sợi bún, miếng đậu ( Ảnh internet )

Bún ốc – Món ăn gói cả ký ức tuổi thơ

Tôi vẫn nhớ ngày bé; những buổi mưa phùn tháng Ba, mẹ ngồi rán đậu bên bếp than; luộc ốc trong chiếc nồi nhôm cũ, tiếng nước reo lách tách. Bát bún ốc ngày ấy chỉ có vài miếng đậu; chút ốc khêu, vài lát cà chua; nhưng thơm ngọt và ấm lòng biết mấy.

Không topping cầu kỳ như trứng non; giò tai, bò viên… bún ốc của mẹ mộc mạc mà đầy tinh tế: nước dùng chua thanh từ mẻ, dấm bỗng; cà chua phi mềm; đậu rán vàng ruộm; rau sống xanh tươi. Từng nguyên liệu hòa quyện, không thứ gì lấn át; như cách mẹ vẫn sống – Nhẹ nhàng, âm thầm mà đầy đặn yêu thương.

Bún ốc – Hơi ấm của một thời chưa cũ

Khi tôi lớn, bận rộn và rời xa căn bếp ấy; bún ốc chỉ còn là món ăn ngoài hàng. Ngon đấy, đẹp đấy, nhưng thiếu cái hồn; thiếu bàn tay mẹ lật từng miếng đậu; thiếu ánh mắt tỉ mỉ chọn mớ rau; thiếu giọng nói nhắc tôi ăn kẻo nguội.

Bát bún ốc mẹ nấu hôm ấy – Nóng hổi, đầy đặn, thơm nồng – Khiến tôi suýt rơi nước mắt. Bún không chỉ lấp đầy dạ dày; mà lấp cả khoảng trống trong tim. Tôi bỗng hiểu, căn bếp ấy không chỉ nấu ăn; mà nấu cả tình yêu, nấu cả ký ức.

Bún Ốc
Bát bún ốc giản dị, ấm lòng như vòng tay mẹ ( Ảnh internet )

Món ăn truyền thống cần được gìn giữ

Trong thời đại mà các món ăn nhanh; hiện đại lên ngôi; bún ốc truyền thống vẫn giữ nguyên giá trị văn hóa ẩm thực Việt. Ở các con phố Hà Nội như Hòe Nhai, Ngô Sỹ Liên, hay các gánh rong ở Hàng Bè; bún ốc vẫn thơm nức trong nồi đất; vẫn mộc mạc như thuở ban đầu.

Nhưng hơn cả; bún ốc mẹ nấu trong mỗi gia đình mới là báu vật. Đó không chỉ là món ăn; mà là sợi dây gắn kết các thế hệ; là nơi lưu giữ bản sắc và ký ức gia đình. Một bát bún ốc có thể không đẹp như ngoài quán; nhưng chắc chắn là thứ khiến người ta nhớ mãi; dù có đi xa bao nhiêu năm.