MUC WomenThế giới Phụ nữ, hạnh phúc gia đình
Rau đay, loại rau được các bà nội trợ yêu thích để chế biến thành những món canh ngọt mát bổ dưỡng ngày hè. Nhưng bạn sẽ bất ngờ khi biết được loại rau này còn có rất nhiều công dụng tuyệt vời đối với sức khỏe.
Xem nhanh
Rau đay: loại rau “ích mẹ, lợi con” rất tốt cho sức khỏe
Theo Đông y rau đay có vị ngọt, tính hàn; có tác dụng tẩm bổ, giải nhiệt, lợi tiêu hóa, nhuận tràng; lợi tiểu, lợi hô hấp, tiêu đờm, kháng viêm, cầm máu; lợi sữa và an thai. Rau đay thường được dùng làm rau thuốc để chữa say nắng, phòng ngừa say nắng, trị táo bón, bí tiểu, tiểu buốt, tiểu rát, tiểu ra máu; chữa ho ra máu, nôn ra máu.
Với mẹ bầu và phụ nữ đang cho con bú, rau đay được dùng như một phương thuốc an thai và cực kỳ lợi sữa; là món ăn “gọi sữa về” nhiều hơn và nhanh hơn.
Trên thực tế, rau đay đứng trong top đầu các loại rau chứa nhiều canxi (đứng hàng thứ 4 trong các loại rau dùng để ăn); sắt (đứng hàng thứ 1); beta caroten (đứng hàng thứ 4) và vitamin C (đứng hàng thứ 3).
Thành phần hóa học của rau đay
Theo các nghiên cứu y học hiện đại, trong lá rau đay có nhiều chất flavonoid, saponin, tannin, steroid, triterpen. Đặc biệt, hai chất mang hoạt tính chức năng mạnh là phytol và monogalactosyldiacylglycerol có tác dụng chống khối u.
Ở phần ngọn non của rau có rất nhiều polysaccharid và lignin – đây là các chất mang hoạt tính estrogen thực vật. Trong phần ngọn còn có một số chất đường glucose, fructose, sucrose và 2 chất inositol – đây là các chất giúp nhuận tràng.
Ngoài ra trong lá rau đay còn có hoạt chất thuốc có tên là capsin – chất này có tác dụng tương tự như với các glycosid cường tim – hoạt chất làm vận mạch, lợi sữa và lợi tiểu. Trong chất nhầy của rau đay, có rất nhiều acid hữu cơ như: coumaric, ferulic, vanillic, hydroxybenzoic – những hoạt chất này có tác dụng kháng viêm.
Công dụng tuyệt vời của rau đay với sức khỏe
Thanh nhiệt giải độc
Rau đay có nhiều nước, chữa nhiều nhầy, có nhiều đường nên ích lợi cho việc làm mát, tiêu khát, giải nhiệt, chữa trúng nắng, trị nóng trong… chị em nên thường xuyên nấu món canh từ loại rau này cho cả nhà ăn trong những ngày hè nóng nực; để làm mát cơ thể, trị nóng trong, chống say nắng, giảm bức bối khó chịu trong người.
Rau đay giúp tăng lợi sữa tuyệt vời
Việc dùng món ăn từ rau đay cho sản phụ để tăng lợi sữa đã được sử dụng từ xưa trong dân gian. Vì rau đay chứa nhiều nước, lại có nhiều nhầy nên giúp sữa về nhanh và nhiều hơn.
Và theo phân tích cho thấy hàm lượng chất béo trong sữa mẹ ở tuần 3, 4 ở sản phụ ăn rau đay cao hơn ở người không ăn.
Rau đay chống còi xương, tốt cho xương khớp
Trẻ em đang trong độ tuổi ăn dặm có nguy cơ bị còi xương; chậm phát triển chiều cao nếu bị thiếu hụt canxi. Mẹ nên sử dụng rau đay nhiều hơn khi nấu ăn cho bé (hái lá bỏ cuống); chính là một cách đơn giản nhất để bổ sung canxi cho bé; giúp trẻ phát triển cứng cáp và mọc răng đều đặn. Bởi trong rau đay chứa rất nhiều canxi (một lạng rau có chứa đến 182mg canxi).
Đối với người lớn ăn rau đay đều đặn 3 – 4 bữa trong tuần, cũng giúp ngăn ngừa các bệnh lý về xương khớp, như: thoái hóa khớp, loãng xương, vôi hóa khớp…
Khai thông tiểu tiện
Những người tiểu bí, tiểu đau, tiểu rát sử dụng rau đay sẽ làm hết các hiện tượng trên. Bởi loại rau này có hoạt chất vận động tim mạch, nên có tác dụng làm tăng số lượng nước tiểu; bên cạnh đó, nó còn có tác dụng kháng viêm nên ngừa viêm nhiễm đường niệu; lại có tác dụng tiêu thũng nên nước tiểu sẽ dễ dàng ra ngoài.
Bổ sung sắt, ngăn ngừa thiếu máu
Rau đay đứng đầu về hàm lượng sắt, (đặc biệt là cây đay có thân màu tím đỏ). Trong 100g rau đay, sẽ cung cấp cho cơ thể khoảng 7mg sắt. Theo các bác sĩ chuyên khoa sản, phụ nữ sau sinh mỗi ngày chỉ cần ăn khoảng 2 – 3 lạng rau đay là đã đủ cung cấp nhu cầu sắt cho cả mẹ lẫn con.
Những người đang bị thiếu máu do thiếu chất sắt; cũng nên bổ sung thường xuyêng thực phẩm này trong bữa ăn để tăng số lượng hồng cầu; giúp sản xuất đủ máu để đảm bảo cho mọi hoạt động của cơ thể diễn ra bình thường.
Nâng cao sức khỏe tim mạch
Các nhà nghiên cứu đã tìm thấy một chất có hoạt tính trợ tim cao tên gọi là olitorisid trong loại thực phẩm này. Chất này có tác dụng tương tự như strophantin – giúp ổn định nhịp tim, tăng sức co cơ tim. Với tác dụng tuyệt vời này, những người đang có vấn đề về tim mạch nên thường xuyên ăn rau đay để cải thiện sức khỏe của tim mạch.
Rau đay chữa rắn cắn
Mọi người sẽ ngạc nhiên khi biết đến công dụng bất ngờ của loại rau này trong việc chữa rắn cắn. Từ xưa dân gian đã sử dụng như một loại thuốc để sơ cứu vết thương trong tình huống nguy cấp bị rắn cắn khi chưa kịp đưa tới bệnh viện.
Cách thực hiện rất đơn giản: hái một nắm ngọn rau đay, một nắm dây kim cang và ngọn chuối tiêu. Tất cả rửa sạch, giã nát chắt lấy nước cốt cho bệnh nhân uống. Phần bã đắp ngoài da chỗ bị rắn cắn; băng ga-rô để ngăn chặn không cho nọc độc phát tán ra toàn bộ cơ thể.
Chống hen suyễn
Đối với người bị hen suyễn, hạt rau đay có tác dụng tiêu đàm, giảm co thắt ở đường thở; chống phù thũng và chặn đứng cơn hen.
Rau đay kháng viêm
Trong chất nhầy của rau đay chứa nhiều axit hữu cơ có ích như: Coumaric, Hydroxybenzoic, Ferulic, Vanillic – các axit hữu cơ này có tác dụng chống lại các phản ứng viêm bên trong cơ thể nhờ. Tuy dược tính của chúng không mạnh bằng thuốc tây nhưng bù lại, chúng sẽ giúp bạn phòng ngừa và chống lại bệnh tật một cách tự nhiên, an toàn hơn so với tân dược.
Bảo vệ sức khỏe của mắt
Bổ sung thực phẩm này thường xuyên có thể giúp làm chậm sự khởi phát của một số bệnh về mắt, bao gồm cả thoái hóa do tuổi tác.
Giàu chất chống oxy hóa
Lá đay rất giàu vitamin E, A và C; 3 thành phần này có tác dụng chống oxy hóa mạnh giúp bảo vệ tế bào khỏi các gốc tự do. Các chất chống oxy hóa trong loại rau này cũng có thể giúp cải thiện thị lực và khả năng sinh sản, cùng với nhiều tác dụng hữu ích khác cho cơ thể.
Chống lại cảm cúm, tăng cường hệ miễn dịch
Rau đay chứa nhiều vitamin C – loại vitamin rất cần thiết trong việc giúp hệ thống miễn dịch chống lại cảm lạnh và virus. Ngoài việc phòng ngừa cảm lạnh, vitamin C còn giúp bạn không bị các biến chứng khác như nhiễm trùng phổi hay viêm phổi.
Rau đay rất tốt cho hệ tiêu hóa
Lá rau đay chứa lượng chất xơ dồi dào giúp điều hòa quá trình tiêu hóa. Bổ sung thực phẩm này thường xuyên giúp phòng tránh táo bón, làm mềm phân và đẩy nhanh quá trình tiêu hóa. Chế độ ăn giàu chất xơ còn giúp tăng hiệu quả hấp thu các chất dinh dưỡng và nó làm giảm các triệu chứng như đầy hơi, chuột rút.
Hỗ trợ giảm cân
Hàm lượng chất xơ cao của loại rau này rất tốt cho việc cải thiện tiêu hóa và giữ cho bạn cảm thấy no lâu hơn. Các nhà nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, ăn rau đay có thể giúp giảm nồng độ cholesterol xấu và tăng lượng cholesterol có lợi. Bạn có thể tham khảo thêm cách giảm cân nhanh gấp đôi nhờ cách kết hợp nhóm thực phẩm.
Cải thiện giấc ngủ
Với những người bị rối loạn giấc ngủ, như: ngưng thở khi ngủ; hay bị mất ngủ; thì món ăn từ loại rau này có thể rất hữu ích. Bởi nó rất giàu magie – đây là khoáng chất giúp điều trị và cải thiện các tình trạng rối loạn giấc ngủ hiệu quả. Magie giúp hỗ trợ giải phóng các hormone giúp thư giãn và làm dịu các dây thần kinh. Bạn có thể xem thêm: lời khuyên chuyên gia giúp bạn ngủ ngon ở đây.
Cải thiện sức khỏe làn da và tóc
Rau đay có rất nhiều Vitamin A, vì thế ăn rau này thường xuyên có thể giúp ngăn ngừa các tình trạng da khác nhau như da xỉn màu, mụn trứng cá, nếp nhăn; và giữ cho làn da của bạn luôn khỏe mạnh, rạng rỡ. Vitamin A có trong lá đay còn giúp thúc đẩy sự phát triển khỏe mạnh của mái tóc.
Duy trì răng, nướu khỏe mạnh
Rau đay chứa canxi giúp giữ cho xương hàm chắc và khỏe. Để giữ cho răng và nướu luôn khỏe mạnh; bạn nên duy trì một chế độ ăn giàu canxi. Việc bổ sung loại rau này vào thực đơn hàng ngày rất tốt cho sức khỏe răng miệng; đặc biệt là đối với trẻ nhỏ.
Một số món ăn bài thuốc từ rau
Trị nóng trong, táo bón, nhiệt miệng, giải nhiệt mùa hè
Lá và ngọn đay, rửa sạch cắt nhỏ; đem nấu chung với cua đồng thành canh ăn hàng ngày. Bên cạnh đó, có thể nấu rau này chung với mướp, mồng tơi, khoai sọ… ăn vài ngày liền sẽ thấy hiệu quả.
Chữa phù thũng
Lấy 15 – 20g hạt rau đay. Đem sắc lấy nước đặc cho bệnh nhân uống khi còn nóng. Uống thuốc kết hợp với đắp chăn để cơ thể vã mồ hôi ra thì trong người sẽ thấy nhẹ nhõm và bớt bị phù.
Trị cảm nắng nhẹ
Sắc hạt rau đay, lấy nước uống khi còn nóng cho đến khi vã mồ hôi sẽ thấy đỡ.
Chữa ít sữa ở phụ nữ sau sinh
Sản phụ sau sinh ít sữa dùng 100g rau đay nấu canh ăn; hoặc sắc nước uống vài lần trong ngày. Nên dùng khi còn ấm để “gọi sữa về” nhiều hơn.
Điều trị chứng đổ nhiều mồ hôi, say nắng
Lấy 1 nắm lá đay rửa sạch, giã nát, lọc lấy nước uống. Phần bã đắp lên trán và lên người khoảng 20 – 30 phút.
Chữa hồi hộp, đánh trống ngực, tim đập nhanh, khó ngủ
Rau đay, mướp hương và rau mồng tơi mỗi loại 100g,cùng 300g cua đồng xay. Cua đồng lọc lấy nước, đem đun sôi rồi cho cả 3 thứ rau đã sơ chế vào. Đun sôi khoảng 5 phút, thêm gia vị vừa ăn; món canh này ăn nóng với cơm.
Trị bí tiểu, tiểu khó, tiểu buốt
Lá đay và mã đề mỗi vị 100g. Dùng dưới dạng sắc uống hoặc nấu canh ăn. Chữa táo bón. Dùng rau đay sắc nước uống vài lần trong ngày thay cho trà. Hoặc có thể kết hợp lá đay với rau mồng tơi, mỗi thứ 1 nắm; nấu thành canh ăn liên tục 1 tuần liền giúp kích thích đi cầu đều đặn hơn.
Rau đay trị bệnh lỵ mới phát
Dùng 50g lá đay rửa sạch. Sắc lấy nước cô đặc, chia uống 3 lần trong ngày.
Điều trị bệnh tràn dịch màng phổi
Bài thuốc gồm: Hạt rau đay, hạt bìm bịp, rễ cỏ tranh, hạt mã đề mỗi vị 8g; tỳ giải, thổ phục linh, bạch bộ, mộc thông mỗi vị 12g, ý dĩ 16g. Tất cả cho vào ấm đem sắc với 700ml cho cạn còn 300ml. Chia 3 phần đều nhau uống vào buổi sáng, trưa, tối.
Rau đay trị ngộ độc do ăn cá
Lấy 100g lá đay đem sắc chung với đường phèn. Uống liên tục nhiều lần để kích thích đào thải chất độc thông qua đường tiểu.
Chữa bệnh phù thũng cổ trướng
Hạt rau đay, trần bì mỗi vị 12g, vỏ rễ dâu 24g, gừng tươi 3 lát mỏng. Hạt đay sao thơm, vỏ rễ dâu tẩm mật ong rồi cũng đem sao thơm. Đem tất cả sắc nước chia 2 lần uống.
