Khi mùa hè chính thức còn chưa bắt đầu tại Bắc bán cầu, các dấu hiệu thời tiết cực đoan đã xuất hiện ở nhiều nơi trên thế giới. Tại miền Bắc Trung Quốc, nhiệt độ mặt đường được ghi nhận lên tới 70°C. Ở Thung lũng Trung tâm California (Mỹ), nắng nóng đạt ngưỡng ba chữ số Fahrenheit. Tây Ban Nha đã phải phát cảnh báo du lịch vì nhiệt độ cao bất thường.

Các chuyên gia khí hậu nhận định mùa hè năm nay có thể sẽ thiết lập những cột mốc nhiệt độ chưa từng thấy. Daniel Swain, nhà khí hậu học tại Đại học California, Los Angeles, cảnh báo rằng Bắc Mỹ, châu Âu và châu Á đều đang bước vào giai đoạn thời tiết cực đoan mới.

Ảnh hưởng kinh tế và hạ tầng: điện, năng lượng và nông nghiệp bị tác động

Nhiệt độ tăng cao gây áp lực lớn lên hạ tầng năng lượng. Theo tổ chức North American Electric Reliability Corporation, khoảng 89 triệu người tại khu vực Trung Mỹ có thể đối mặt với nguy cơ thiếu điện trong mùa hè này. Giá điện và nhiên liệu có xu hướng tăng do nhu cầu sử dụng điều hòa và làm mát tăng vọt.

Tháng 7/2024, người dân Sacramento tìm đến trung tâm làm mát để tránh nắng (Ảnh: David Paul Morris/Bloomberg)

Ngành nông nghiệp cũng chịu tác động nặng nề. Tình trạng khô hạn lan rộng tại các vùng trồng đậu nành, ngô và lúa mì của Mỹ. Nếu hạn hán kéo dài, mực nước trên sông Mississippi có thể giảm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động vận chuyển nông sản.

Nguy cơ thiên tai gia tăng: cháy rừng, bão nhiệt đới và mưa lũ

Biến đổi khí hậu không chỉ làm tăng nhiệt độ mà còn thay đổi các hiện tượng thời tiết cực đoan khác. Các đám cháy rừng đã bùng phát tại Alberta (Canada), trung tâm công nghiệp dầu khí quan trọng. Ở Đại Tây Dương, nhiệt độ đại dương cao làm tăng nguy cơ xuất hiện nhiều cơn bão lớn, ảnh hưởng đến các khu vực ven biển như Texas và vùng Caribe.

Hiện tượng derecho – những cơn bão giông dữ dội di chuyển hàng trăm dặm – được dự đoán có thể xảy ra thường xuyên hơn tại Trung Tây Hoa Kỳ, gây thiệt hại lớn về tài sản và sản xuất.

Châu Âu: thời tiết khô hạn và nắng nóng kéo dài

Châu Âu – lục địa đang ấm lên nhanh nhất thế giới – tiếp tục hứng chịu các đợt nắng nóng khắc nghiệt. Áp suất cao kéo dài gây ra tình trạng ít mưa, hạn chế gió và giảm sản lượng năng lượng tái tạo. Tại Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha, khối khí nóng từ châu Phi đã đẩy nhiệt độ lên hơn 38°C, dẫn đến mất điện diện rộng và gián đoạn các dịch vụ công cộng.

Máy kéo hoạt động tại trang trại ở Llado, Girona – vùng tuyên bố khẩn cấp vì hạn hán năm 2023 (Ảnh: Afamily)

Các mô hình thời tiết dự báo tình trạng khô hạn sẽ tiếp diễn, cùng với nguy cơ mưa đá và mưa lớn cục bộ gây thiệt hại. Vùng Trung và Nam châu Âu sẽ tiếp tục chịu tác động mạnh nếu không có sự điều tiết từ khí hậu đại dương.

Châu Á: Nhiệt độ cao ảnh hưởng đến nông nghiệp và nhu cầu năng lượng

Ở châu Á, nhiều khu vực như Nhật Bản, Đông Nam Á và Trung Quốc đang đối mặt với nền nhiệt cao hơn trung bình. Miền Bắc Trung Quốc đã ghi nhận hạn hán ảnh hưởng đến vụ lúa mì quan trọng. Tình trạng thiếu nước kết hợp với nhiệt độ tăng khiến nhu cầu điện năng tăng vọt, buộc các cơ quan quản lý phải tính toán lại khả năng cung ứng điện trong mùa hè.

Indonesia và Singapore ghi nhận thêm 99 ngày nắng nóng khắc nghiệt từ tháng 5/2024 (Ảnh: Afamily)

Dù có thể xuất hiện mưa trong tháng 6, nhưng sự thay đổi thời tiết quá nhanh từ khô sang ẩm lại tiềm ẩn nguy cơ lũ lụt, lở đất và mất mùa.

Biến đổi khí hậu: nguyên nhân gốc rễ của nhiệt độ cực đoan

Theo các nhà khoa học, sự gia tăng nhiệt độ toàn cầu là hệ quả trực tiếp của biến đổi khí hậu. Karen McKinnon – chuyên gia tại Đại học UCLA – nhấn mạnh rằng “ngay cả khi nhiệt độ chỉ tăng vài độ, tác động đến đời sống và môi trường cũng trở nên rõ rệt.”

Tháng 4, Malaysia phát cảnh báo nắng nóng; Negeri Sembilan đạt 38,4°C vào ngày 22 (Ảnh: Afamily)

Từ năm 1959 đến nay, nhiều khu vực như châu Âu, Đông Bắc Canada, Tây Bắc Thái Bình Dương, Trung Đông và châu Phi đã chứng kiến sự tăng nhiệt rõ rệt vào mùa hè, vượt qua ngưỡng an toàn cho sức khỏe và sinh kế.

Tổng kết: Một mùa hè nhiều biến động đang diễn ra trên khắp thế giới. Tình trạng thời tiết cực đoan không còn là hiện tượng hiếm gặp, mà đang dần trở thành “trạng thái bình thường mới”. Việc nhận thức và chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu là điều cần thiết hơn bao giờ hết.

Theo: Afamily