Lễ tế đình làng – Tiếng vọng ký ức quê hương

Mỗi độ xuân về, khi cây cối đâm chồi, trời đất vào hội, lòng tôi lại chộn rộn nhớ về một nghi lễ đã in sâu trong ký ức tuổi thơ – Lễ tế đình làng. Ở làng Tế Sơn quê tôi, ngày mồng 10 tháng Giêng âm lịch không chỉ là ngày đầu xuân bình thường, mà là ngày cả làng hướng về đình làng với tất cả lòng thành kính, trang nghiêm và biết ơn tổ tiên

• Bến phà Bình – Dấu nối ký ức đôi bờ Chí Linh – Nam Sách.
• Áo tứ thân – Hơi thở dân gian trong dòng chảy ký ức
• Văn hóa truyền thống trong kỷ nguyên số: Cần làm gì để bảo tồn và phát huy?

Đình làng – Nơi neo giữ hồn quê

Đình làng Tế Sơn nằm dưới gốc đa cổ thụ, mái ngói rêu phong; tường gạch mộc nhuốm màu thời gian. Đây không chỉ là nơi sinh hoạt tín ngưỡng; mà còn là biểu tượng thiêng liêng của làng, thờ Thành hoàng – vị thần bảo hộ. Hằng năm, vào mồng 10 tháng Giêng, lễ tế Thành hoàng được tổ chức trang trọng; thu hút đông đảo dân làng, đặc biệt là Hội tế – những người được giao thực hiện nghi lễ.

Tôi nhớ mãi những lần theo cha vào đình từ tờ mờ sáng. Trong làn sương sớm, tiếng trống vang lên báo hiệu ngày lễ lớn bắt đầu. Các cụ trong Hội tế, có cả cha tôi; khăn áo chỉnh tề, tập luyện nghi lễ từ trước đó nhiều ngày. Mỗi cúi lạy, mỗi lời chúc văn đều thể hiện lòng tôn kính thần linh và gìn giữ truyền thống tổ tiên.

Lễ tế – Nơi hiện hình giá trị tinh thần

Lễ tế đình làng gồm ba phần chính: lễ cáo yết, lễ chính tế và lễ tạ. Mỗi phần lễ đều được thực hiện chặt chẽ theo nghi thức cổ truyền. Lễ vật gồm xôi, gà, rượu nếp, trầu cau, hoa quả… tất cả đều được chuẩn bị cẩn trọng. Tuy nhiên, điều quan trọng nhất vẫn là lòng thành của người dâng lễ. Người làng tôi vẫn bảo nhau: “Lễ vật có thể đơn sơ, nhưng lòng người phải trọn vẹn.”

Tôi vẫn nhớ ánh mắt cha tôi – Nghiêm trang, lặng lẽ nhưng sáng lên niềm tự hào và thành kính khi ông đứng nơi bệ tế; chắp tay trước bàn thờ Thành hoàng. Tiếng chúc văn cổ ngân lên,;vang vọng trong không gian tĩnh lặng, khiến cả đình làng chìm vào một cảm giác linh thiêng, như đang được bao bọc bởi hồn vía của tổ tiên từ ngàn xưa vọng về.

Ký ức sống dậy qua từng hồi trống lễ

Những đứa trẻ như tôi khi ấy còn chưa hiểu hết ý nghĩa sâu xa của lễ tế; nhưng đã cảm nhận được một điều gì đó rất thiêng liêng. Đó không phải là một buổi lễ thông thường; mà là dịp để cả làng cùng nhìn lại, tri ân và gìn giữ cội nguồn. Từng tiếng trống, từng lời xướng; từng bước đi trang trọng của những người làm lễ như khắc ghi vào tâm hồn tôi những giá trị bền bỉ; lòng thành kính, đạo lý uống nước nhớ nguồn, và sự gắn bó cộng đồng

Sau này, khi rời quê lên phố học tập và làm việc; tôi càng thấm thía hơn giá trị tinh thần của lễ tế đình làng. Giữa những ồn ào bon chen nơi thành thị; tôi nhiều lần ao ước được một lần nữa nghe lại tiếng trống đình rền vang trong sương sớm, được ngửi mùi trầm hương phảng phất, được thấy cha tôi chỉnh lại vạt áo dài trước khi bước lên đàn lễ.

Lễ tế – Nơi giao thoa giữa quá khứ và hiện tại

Lễ tế đình làng không chỉ là hoạt động tín ngưỡng truyền thống mà còn là sợi dây nối liền quá khứ với hiện tại; con cháu với tổ tiên. Trong mỗi động tác cúi lạy, mỗi câu chúc văn; người làng không chỉ bày tỏ lòng biết ơn với bậc tiền nhân, mà còn khẳng định bản sắc văn hóa của cộng đồng.

Điều đáng quý là dù đã trải qua bao biến đổi của thời cuộc; lễ tế đình làng vẫn được người dân Tế Sơn gìn giữ như một phần máu thịt. Hội tế vẫn đều đặn luyện tập, truyền dạy cho thế hệ trẻ. Những câu chúc văn vẫn được chép tay, học thuộc lòng. Không ai ép buộc, nhưng ai cũng tự giác vì hiểu rằng: giữ gìn lễ tế là giữ lấy cốt cách của quê hương.

Lễ tế và triết lý sống của người Việt

Sâu thẳm trong mỗi lễ tế là một triết lý sống đậm chất phương Đông: con người là một phần của trời đất; tổ tiên và cộng đồng. Khi cúi mình trước bàn thờ thần linh, con người cũng đang cúi mình trước lịch sử, trước đạo lý làm người. Trong khói hương bảng lảng; ta như được soi lại lòng mình, được thanh lọc những bon chen đời thường để trở về với những giá trị giản dị mà bền lâu.

Giữ gìn lễ tế đình làng – Gìn giữ căn cốt văn hóa Việt

Lễ tế đình làng không chỉ là một nghi lễ truyền thống; mà là biểu hiện sống động của tâm hồn Việt, nơi lắng đọng ký ức, cảm xúc và chiều sâu văn hóa. Giữ gìn lễ tế chính là giữ lại một phần hồn vía của làng quê,;là giữ lấy chính mình trong dòng chảy khôn cùng của thời đại. Bởi đôi khi, giữa thế giới hiện đại cuồn cuộn, con người chỉ cần một hồi trống lễ vang lên để nhận ra nơi mình thuộc về – Một mái đình, một ngọn khói trầm, một ký ức không bao giờ cũ.