Giữ chữ tín là một điều lặng lẽ mà sâu sắc đã tồn tại từ lâu trong mỗi gia đình Việt xưa. Không phải là điều gì cao siêu, cũng chẳng phải khái niệm khó hiểu, giữ chữ tín hiện lên trong từng lời hứa được thực hiện, trong ánh mắt tin cậy trao nhau, và trong từng nếp sống nghĩa tình giữa các thế hệ. Ngày trước, ông bà ta tuy không cần hợp đồng ràng buộc, nhưng luôn nghiêm cẩn với lời mình nói. Một khi đã hứa, thì dù khó khăn thế nào, cũng cố gắng giữ trọn chữ tín ấy.

Gia đình – tế bào nhỏ nhất của xã hội, cũng là nơi đầu tiên chữ tín được gieo trồng và nuôi dưỡng. Người cha giữ lời hứa với con, người mẹ thủy chung với lời đã nguyện, anh em không lật lọng, không tráo trở. Chính sự vững vàng ấy làm nên cái gốc của nhân nghĩa trong mỗi mái ấm.

Nhân – Nghĩa – Tín: Tam trụ của đạo làm người

Từ thời ông cha ta, hai chữ “nhân” và “nghĩa” đã trở thành kim chỉ nam cho mọi cách hành xử. “Nhân” là lòng thương người, sống có tình có nghĩa; “nghĩa” là sống sao cho trước sau trọn vẹn, có hiếu với cha mẹ, có tín với bạn bè; có trách nhiệm với gia đình. Nhưng nếu không có chữ “tín” làm nền móng thì nhân và nghĩa cũng chỉ là điều nói suông.

Trong gia đình, chữ tín được thể hiện rõ nhất qua cách sống đúng lời của mỗi thành viên. Ông bà hứa với con cháu điều gì, thì dù nắng mưa, tuổi già, cũng cố gắng làm cho tròn. Cha mẹ nói sẽ dự lễ tổng kết của con; dù bận trăm công ngàn việc, vẫn thu xếp có mặt. Con cái hứa làm việc nhà, thì âm thầm hoàn thành không để cha mẹ nhắc. Những điều nhỏ ấy không chỉ tạo nên sự tin tưởng; mà còn dạy cho mỗi thành viên trong nhà biết trân trọng lời nói, trách nhiệm và tình cảm.

Chữ tín, vì thế, chính là phần “cốt lõi đạo lý”, là chất keo vô hình kết nối mọi thế hệ trong một gia đình.

Giữ chữ Tín trong gia đình – Giữ vững gốc rễ

Người xưa có câu: “Giữ yên tiếng nhà, bền gốc rễ đạo.” “Tiếng nhà” không chỉ là sự yên tĩnh bề ngoài, mà còn là tiếng nói chung giữa các thành viên. Trong nhà mà trên nói dưới nghe, vợ chồng đồng lòng, anh em thuận hòa thì dù nhà nghèo, nhà nhỏ; cũng là chốn yên ấm nhất trần gian.

Ngày xưa, trong một ngôi nhà thuần Việt, con cái không tranh lời bề trên. Ông bà nói sao, cha mẹ dạy gì, đều được nghe bằng sự kính trọng. Không phải vì sợ; mà là vì biết rằng lời người lớn là kết tinh của kinh nghiệm và đạo lý. “Trên nói dưới nghe” là nét đẹp rất riêng trong nếp sống gia đình Việt.

Sự vâng lời ấy không làm mất đi cá tính của con trẻ, mà là hành vi được đặt trên nền tảng của sự tin tưởng; rằng cha mẹ luôn mong điều tốt cho con, và rằng lời của ông bà không bao giờ là lời suông. Khi mỗi lời trong nhà đều là “lời thật lòng”, thì mỗi người sẽ tự biết sống thật với nhau.

Ngày nay – Khi lời hứa không còn nặng

Ngày nay, trong guồng quay gấp gáp của cuộc sống hiện đại; không ít gia đình bắt đầu đánh mất chữ tín một cách vô tình. Cha mẹ hứa sẽ dành thời gian cho con nhưng lại bị cuốn vào cuộc họp, cuộc gọi, tin nhắn. Trẻ con hứa sẽ học tốt nhưng lại bị mê hoặc bởi điện thoại và thế giới ảo. Nhiều người trong gia đình bắt đầu dễ dãi với lời hứa, lấy lý do “bận”, “quên”, “sẽ làm sau” để lấp liếm.

Dần dần, những lời nói trong nhà mất đi trọng lượng. Trẻ con không còn tin vào lời cha mẹ. Người lớn không còn tin nhau. Vợ chồng nghi ngờ, cha con xa cách. Mái nhà từng là tổ ấm giờ đây dần trở thành một nơi ở chung, nơi con người sống song song chứ không còn giao thoa. Và khi niềm tin bị bào mòn, thì gốc rễ đạo làm người cũng lỏng dần.

Trên bảo dưới không nghe – Khi Đạo lạc đường

Một biểu hiện đau lòng khác của sự mất tín trong gia đình hiện đại là; hiện tượng “trên bảo dưới không nghe”. Trẻ em ngày nay lớn lên trong môi trường tiếp cận nhanh chóng với thông tin, nhưng lại thiếu đi sự giáo dưỡng từ bên trong. Có khi cha mẹ dạy con điều đúng, nhưng con lại nghi ngờ, thậm chí phản ứng ngược. Có khi ông bà muốn khuyên bảo cháu điều lành, nhưng lại bị xem là cổ hủ, lạc hậu.

Đừng để những lời hứa trở thành gánh nặng, mà hãy để nó trở thành sợi dây gắn kết giữa các thành viên.
Đừng để những lời hứa trở thành gánh nặng, mà hãy để nó trở thành sợi dây gắn kết giữa các thành viên. (Ảnh: Internet)

Lỗi không hoàn toàn ở thế hệ trẻ. Phần lỗi không nhỏ đến từ người lớn – những người đã quên mất vai trò làm gương. Họ dạy con giữ lời, nhưng lại hứa suông. Họ dạy con biết xin lỗi, nhưng lại không bao giờ nhận sai. Khi người lớn thất tín, thì làm sao dạy được trẻ thơ giữ lòng tin?

Chính vì thế, muốn dạy con biết sống có tín; trước hết cha mẹ, ông bà phải là những người sống nghiêm túc với từng lời nói, từng việc làm.

Hồi sinh chữ Tín – Hồi sinh mái nhà

Giữ chữ tín không phải là điều gì khó khăn, chỉ cần mỗi người trong gia đình biết sống thật với nhau, nói ít làm nhiều, hứa ít nhưng giữ nhiều. Đừng để những lời hứa trở thành gánh nặng, mà hãy để nó trở thành sợi dây gắn kết giữa các thành viên.

Hãy bắt đầu từ những điều nhỏ:

  • Hứa với con sẽ đọc truyện buổi tối? Hãy gác điện thoại lại.
  • Hứa với vợ sẽ ăn cơm đúng giờ? Hãy về sớm hơn thường lệ.
  • Hứa với cha mẹ sẽ gọi điện về mỗi tuần? Đừng trì hoãn vì công việc.

Chính từ những điều tưởng chừng nhỏ bé ấy, mà ta khơi lại được mạch nguồn của chữ tín – thứ đã từng làm nên sự vững bền của bao thế hệ gia đình Việt

Gìn giữ chữ tín – Gìn giữ linh hồn gia tộc

Chữ tín không chỉ là phẩm chất cá nhân, mà là linh hồn của cả một mái nhà. Gia đình có thể thiếu tiền, thiếu điều kiện, nhưng nếu đủ niềm tin, đủ tình nghĩa, thì vẫn là nơi chốn để con người tìm về giữa cuộc đời rộng lớn.

Giữ chữ tín không phải là điều cổ lỗ, mà là nền tảng của một nhân cách tử tế, một xã hội đáng sống. Trong bối cảnh xã hội thay đổi từng ngày, hãy để mái nhà là nơi gìn giữ điều bền vững nhất – nơi từng lời hứa đều được trân trọng, nơi từng ánh mắt đều chứa đầy tin yêu.

Bởi khi trong nhà còn giữ được chữ tín, thì dù ngoài đời có giông bão đến đâu, ta vẫn còn một nơi yên bình để trở về.

Nguồn: Sưu Tầm