Bệnh đậu mùa khỉ: Triệu chứng, cách phòng ngừa và nguy cơ trở thành dịch bệnh

Hiện tại, bệnh đậu mùa khỉ chưa lây lan nhanh nhưng theo các chuyên gia, nếu không phòng ngừa kịp thời, nó có thể trở thành dịch bệnh trong thời gian tới.

• Ban đêm xuất hiện những triệu chứng bất thường này cảnh báo mắc bệnh tiểu đường, cần chú ý
• Một số loại thực phẩm quen thuộc giúp phòng ngừa cảm cúm hiệu quả
• Thực phẩm tăng cường sức đề kháng phòng Covid-19

Theo Th.S-BS Hàn Tiểu Sao – Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Nam Sài Gòn cho biết, bệnh đậu mùa khỉ là một loại virus hiếm liên quan đến bệnh đậu mùa, có thể lây truyền từ động vật qua các chất dịch trên cơ thể gồm nước bọt, đường hô hấp hoặc tiếp xúc cùng dịch tiết vết thương cũng như qua những vật dụng sử dụng chung như khăn trải giường và khăn tắm. Đa phần những người mắc bệnh này thường là trẻ em.

Những vết phát ban thường bắt đầu trên mặt, sau đó lan ra các bộ phận khác trên cơ thể. Những tổn thương trên cơ thể người bệnh sẽ trải qua một số quá trình từ bỏng rát đến mẩn ngứa; sau đó nổi mụn nước, mụn mủ. Cuối cùng, những tổn thương đóng vảy trước khi bong ra và lành lại rồi để lại sẹo.

Các triệu chứng của bệnh đậu mùa khỉ

• Các triệu chứng của đậu mùa khỉ thường gồm sốt, đau nhức cơ, sưng hạch bạch huyết, ớn lạnh, kiệt sức và phát ban giống thủy đậu trên tay và mặt. Loại bệnh này thường sẽ kéo dài 2-4 tuần; các triệu chứng có thể xuất hiện ở bất cứ vị trí nào trên cơ thể khoảng từ 5-21 ngày sau khi bị nhiễm bệnh. Một khi bị triệu chứng sốt, biểu hiện lâm sàng điển hình của bệnh đậu mùa khỉ là phát ban ngứa 1-3 ngày sau đó; thường bắt đầu như nổi mụn mủ trên mặt và lan ra một số bộ phận khác trên cơ thể.

• Số lượng mụn mủ nước có thể có từ vài nốt cho đến hàng nghìn nốt. Các nốt mụn mủ này sẽ tự nở to lên rồi vỡ ra rất xấu. Đầu tiên, mụn nổi lên từ một nốt phẳng nhỏ li ti trở thành mụn nước; sau đó trở thành mụn mủ và cuối cùng là bị đóng vảy trước khi biến mất.

Những nước đã có người mắc đậu mùa khỉ

Ngoài châu Phi ra, thì đã có một đợt bùng phát ở Hoa Kỳ xảy ra vào năm 2003. Khi loài gặm nhấm được đưa đến châu Phi về làm vật nuôi, chúng lây lan qua chó chăn cừu; sau đó lây nhiễm bệnh cho con người. Dịch bùng phát ở 6 bang, trong đó có 35 trường hợp được xác nhận, 13 trường hợp có thể mắc, 22 trường hợp bị nghi ngờ và rất may không có trường hợp tử vong. Ở Châu Phi, tỷ lệ tử vong dao động khoảng từ 4% đến 22%.

Bệnh đậu mùa khỉ có lây nhiễm không?

• Không giống như vi rút gây bệnh Covid-19 có thể lây lan qua không khí; bệnh đậu mùa khỉ lây lan khi tiếp xúc gần hơn nhiều. Khi sử dụng chung giường, quần áo hay bàn chải đánh răng với người bị bệnh sẽ có nguy cơ rủi ro cao hơn.

• Con người có thể bị nhiễm vi rút đậu mùa khỉ qua 3 con đường chính. Một là do vết cắn hoặc vết xước của động vật mang vi rút. Thứ hai là khi ăn thịt động vật bị bệnh. Thứ ba là tiếp xúc trực tiếp với người bệnh.

• Bác sĩ Tiểu Sảo chia sẻ rằng virus đậu mùa khỉ xâm nhập vào cơ thể qua những tổn thương trên da; đường hô hấp hay niêm mạc (mắt, mũi, miệng). Ở người, vi rút lây truyền chủ yếu qua các giọt bắn đường hô hấp nhưng không thể văng xa tới vài mét. Vậy nên, phải tiếp xúc gần mới có thể lây nhiễm bệnh.
• Hiện tại vẫn chưa rõ nguyên nhân của sự bùng phát này. Nhưng theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) ghi nhận 3 đặc điểm bất thường trong các ca mắc bệnh đầu tiên: hầu như tất cả bệnh nhân không đi tới các khu vực mà đậu mùa khỉ là bệnh đặc hữu, phần lớn được phát hiện qua những dịch vụ sức khỏe tình dục và nam quan hệ tình dục với người cùng giới; sự lây lan rộng rãi cho thấy rằng căn bệnh này đã phát tác được một thời gian.

Có thể bùng phát thành dịch bệnh nguy hiểm

• Bác sĩ Trương Hữu Khanh, chuyên gia tư vấn khoa Nhiễm Thần Kinh, Bệnh viện Nhi đồng 1 TP.HCM cho biết, virus đậu khỉ chưa được thuần hóa với con người, nên tốc độ lây lan vẫn còn chậm, chưa thành dịch. Nhưng nếu những nhà chính sách và quản lý y tế không có các biện pháp phòng ngừa và kiểm soát thì nó sẽ lây lan nhanh chóng; trở thành một dịch bệnh nguy hiểm.
• Theo bác sĩ Khanh, virus đậu khỉ chưa lây lan nhanh qua đường hô hấp; con đường lây nhiễm phổ biến nhất vẫn là qua quan hệ tình dục với đồng tính nam.
• Hiện vẫn chưa có vắc xin phòng ngừa đậu mùa khỉ nhưng dữ liệu y tế cho thấy rằng vắc xin phòng bệnh này thông thường cũng có hiệu quả chống lại bệnh đậu mùa ở khỉ. Tuy nhiên, vắc xin này đã bị ngừng sử dụng. Việc tiêm phòng bệnh đậu mùa khỉ được đưa vào hoạt động trở lại còn phụ thuộc vào những nhà nghiên cứu, quản lý y tế trên toàn thế giới.

• Về phía người dân, bác sĩ Khanh khuyến cáo cần bình tĩnh, không hoảng loạn. Các biện pháp phòng chống hiệu quả chỉ hạn chế ở vùng có dịch; nếu có biểu hiện bệnh thì phải cách ly…

Những cách phòng ngừa bệnh đậu mùa khỉ

• Bác sĩ Hàn Tiểu Sao khuyến cáo rằng có thể phòng ngừa bệnh đậu mùa khỉ thông qua những biện pháp như tự cách ly, giữ gìn vệ sinh. Những người bị bệnh này thường tự khỏi sau khoảng từ 2-4 tuần.
• Một số loại thuốc kháng vi-rút bao gồm thuốc kháng vi-rút mới tecovirimat (gần đây đã được phê duyệt để điều trị loại bệnh đậu mùa), thuốc kháng vi-rút cidofovir và thuốc nghiên cứu brincidofovir (CMX001), nhưng chưa có loại thuốc nào được nghiên cứu hoặc dùng trong những nơi dịch lưu hành để điều trị căn bệnh này.

Trên đây là những thông tin về bệnh đậu mùa khỉ và các triệu chứng nguy hiểm. Cùng lưu ý để phòng ngừa tốt cho bản thân và gia đình nhé.