Mỗi dịp mùng 5 tháng 5 âm lịch, người Việt lại chuẩn bị mâm cỗ Tết Đoan Ngọ với những món ăn đặc trưng mang đậm giá trị truyền thống, tín ngưỡng và ý nghĩa sức khỏe. Đây không chỉ là dịp tưởng nhớ tổ tiên, mà còn là thời điểm để thanh lọc cơ thể, hài hòa âm dương, phòng bệnh theo quan niệm dân gian.
- Cây tầm bóp – Vị thuốc tự nhiên từ ký ức đến mâm cơm
- Bí kíp tiết kiệm điện khi dùng máy sấy: Dùng sai giờ, tiền điện đội lên chóng mặt!
- Chiếu trên – Chiếu dưới: Nếp yêu thương trong nhà Việt
Xem nhanh
Rượu nếp – Món “thuốc” dân gian giúp làm sạch cơ thể
Rượu nếp là món không thể thiếu trong ngày Đoan Ngọ. Ăn khi bụng đói vào sáng sớm mùng 5/5 được tin là giúp “diệt sâu bọ” – ám chỉ tiêu diệt ký sinh trùng có hại trong hệ tiêu hóa. Ngoài ra, vị cay nồng, men nhẹ của rượu nếp còn kích thích tiêu hóa, hỗ trợ cơ thể thích nghi với cái nóng đầu hạ. Tùy vùng miền, rượu nếp có thể được làm dạng hạt (miền Bắc), vị đậm hơn (miền Trung) hay kết hợp với cơm rượu trắng, nước rượu ngọt (miền Nam).
Bánh tro – Món thanh mát mang ý nghĩa trừ tà, giải độc
Bánh tro (bánh gio, bánh ú tro) được làm từ gạo nếp ngâm nước tro thảo mộc, gói trong lá rồi luộc chín. Bánh có màu vàng trong, vị thanh mát, ăn kèm mật mía hoặc đường mịn. Đây là món giải nhiệt đặc trưng mùa hè và mang ý nghĩa thanh lọc cơ thể, xua đi vận rủi theo tín ngưỡng dân gian.
Trái cây mùa hè – “thuốc tự nhiên” cân bằng âm dương
Ngày Đoan Ngọ là mùa của trái cây như vải, mận, xoài, mít… Trong đó, vải và mận là hai loại quả không thể thiếu trên mâm cúng. Với vị chua ngọt và tính nhiệt, những loại trái cây này giúp cơ thể “ra mồ hôi”, thanh lọc khí độc, hỗ trợ tiêu hóa sau khi ăn rượu nếp.
Thịt vịt – Bổ âm, hạ nhiệt cho cơ thể
Tại nhiều tỉnh miền Trung và Nam Bộ, thịt vịt là món chủ lực trong bữa cơm Đoan Ngọ. Theo Đông y, thịt vịt có tính mát, giúp hạ nhiệt, bổ âm, dưỡng tạng. Các món phổ biến như vịt luộc chấm gừng, vịt quay, bún măng vịt… đều được chọn để “hóa giải” cái oi nồng đầu hạ và cầu chúc sức khỏe cho cả gia đình.
Xôi ngũ sắc – Lời cầu chúc hài hòa ngũ hành
Tại Tây Bắc và một số vùng miền núi, xôi ngũ sắc là món đặc trưng ngày Đoan Ngọ. Gồm năm màu tự nhiên (trắng, đỏ, vàng, tím, xanh) tượng trưng cho ngũ hành Kim – Mộc – Thủy – Hỏa – Thổ, xôi ngũ sắc thể hiện mong ước về sự cân bằng, mùa màng bội thu, gia đình an khang.
Món đặc sản địa phương: Chè kê, chè trôi nước, trứng vịt lộn…
Tùy vùng, mâm cỗ Đoan Ngọ có thể thêm món chè kê (miền Trung), chè trôi nước (Nam Bộ) hay trứng vịt lộn – đều mang thông điệp về sự đủ đầy, hòa hợp và tăng sinh lực cho mùa hè.
Dù giản lược theo thời đại, tinh thần “diệt sâu bọ, dưỡng sinh đón may” trong ngày Tết Đoan Ngọ vẫn luôn được gìn giữ. Mỗi món ăn truyền thống không chỉ ngon miệng mà còn gửi gắm mong ước bình an, khỏe mạnh và hòa thuận cho cả gia đình suốt năm.
Theo: Afamily