Trong văn hóa Việt; nằm than là một tập tục phổ biến trong thời gian ở cữ; – giai đoạn quan trọng để mẹ nghỉ ngơi và phục hồi sau sinh. Tuy nhiên, phương pháp này đang gây tranh cãi khi nhiều người đặt câu hỏi: Ở cữ có nên nằm than?
- Ổi rớt giá – Tình người không bao giờ rớt
- Khi mẹ không cần cha: Lựa chọn mạnh mẽ hay khoảng trống nhân cách?
- Tri ân những người lái đò trên sông Đồng Nai
Truyền thống lâu đời và quan điểm y học hiện đại dường như chưa tìm được tiếng nói chung. Trong khi nhiều mẹ tin rằng nằm than giúp làm ấm; đẩy huyết xấu và tăng cường sức khỏe sau sinh, thì các chuyên gia lại cảnh báo về những rủi ro như ngạt khí, bỏng da hay nguy cơ cháy nổ. Bài viết dưới đây sẽ phân tích cả lợi ích và tác hại của việc nằm than; giúp mẹ có cái nhìn toàn diện để đưa ra lựa chọn phù hợp; an toàn cho sức khỏe bản thân.
Xem nhanh
Ở cữ là gì?
Ở cữ là giai đoạn người phụ nữ nghỉ ngơi; phục hồi sức khỏe sau khi sinh con, thường kéo dài khoảng 30–40 ngày. Trong thời gian này, nhiều gia đình vẫn giữ phong tục cổ truyền như kiêng nước, kiêng gió, kiêng ra ngoài và cả việc… nằm than để giữ ấm cơ thể.
Nằm than là gì: Ý nghĩa trong văn hóa truyền thống
Nằm than là một phong tục lâu đời trong văn hóa Việt Nam. Ngoài ra, nằm than còn mang ý nghĩa tâm linh; giúp xua đuổi tà khí, bảo vệ mẹ và bé khỏi những yếu tố tiêu cực. Đặc biệt phổ biến ở các vùng nông thôn. Sau khi sinh, sản phụ thường nằm trên giường, bên dưới đặt một chậu than cháy đỏ.
Lợi ích khi nằm than theo quan niệm dân gian
Theo quan niệm xưa, việc nằm than mang lại một số lợi ích:
- Giữ ấm cơ thể sản phụ: Sau sinh; cơ thể người mẹ thường yếu và dễ bị lạnh do mất máu và thay đổi nội tiết tố. Nhiệt độ từ than có thể giúp giữ ấm, đặc biệt trong những ngày lạnh giá.
- Hỗ trợ co bóp tử cung: Theo quan niệm dân gian; hơi ấm từ than giúp kích thích tử cung co bóp, đẩy sản dịch ra ngoài; từ đó hỗ trợ quá trình hồi phục
- Giảm căng thẳng, tăng cường sức khỏe tinh thần: Hơi ấm từ than có thể tạo cảm giác thư giãn; kết hợp với sự chăm sóc từ gia đình; mẹ sẽ bớt lo lắng và dễ dàng thích nghi với vai trò mới.
Tuy nhiên, đây là quan niệm truyền thống và chưa có nhiều bằng chứng khoa học xác thực.
Tác hại của việc ở cữ nằm than theo khoa học hiện đại
Theo các chuyên gia y tế, việc nằm than có thể gây ra nhiều nguy hiểm:
Nguy cơ ngộ độc khí CO
Than cháy không hoàn toàn sẽ sinh ra khí carbon monoxide (CO) – loại khí không màu; không mùi nhưng cực kỳ độc. Hít phải CO có thể gây đau đầu, buồn nôn, thậm chí tử vong nếu trong không gian kín.
Gây bỏng và cháy nổ
Than có thể gây bỏng nếu tiếp xúc gần. Ngoài ra, dùng than trong không gian kín dễ dẫn đến hỏa hoạn nếu bất cẩn.
Gây ảnh hưởng hô hấp cho mẹ và bé
Khói từ than có thể làm tăng nguy cơ viêm phổi, viêm phế quản cho cả mẹ và trẻ sơ sinh.
Ở cữ có nên nằm than không?
Câu trả lời là KHÔNG nên. Dù nằm than có thể giúp giữ ấm nhưng rủi ro mà nó mang lại rất lớn. Hiện nay đã có nhiều phương pháp hiện đại và an toàn hơn để giữ ấm cơ thể mà không cần sử dụng đến than.
Những cách giữ ấm an toàn sau sinh
Thay vì nằm than, các mẹ sau sinh có thể áp dụng những cách sau:
- Mặc quần áo dài tay, chất liệu cotton giữ nhiệt.
- Sử dụng chăn ấm, khăn quấn bụng.
- Đóng kín cửa phòng, tránh gió lùa nhưng vẫn đảm bảo thông thoáng.
- Sử dụng máy sưởi hoặc túi chườm ấm: Các thiết bị hiện đại này giúp kiểm soát nhiệt độ tốt hơn, tránh nguy cơ ngộ độc khí CO hoặc bỏng.
- Ăn thực phẩm ấm, dễ tiêu hóa như cháo, súp, canh gừng…
Tập tục nằm than sau sinh tuy có cơ sở trong y học cổ truyền nhưng tiềm ẩn nhiều rủi ro về sức khỏe; đặc biệt trong thời đại hiện nay. Thay vì áp dụng các phương pháp truyền thống thiếu an toàn; sản phụ nên tham khảo lời khuyên của bác sĩ và áp dụng các cách giữ ấm hiện đại, an toàn hơn.