Vài năm trở lại đây, dịch vụ sinh trắc vân tay cho trẻ em bỗng trở thành một trào lưu được nhiều bậc cha mẹ quan tâm. Với những lời quảng bá như “hiểu con từ trong trứng”, “tìm ra điểm mạnh bẩm sinh”, không ít bà mẹ đã sẵn sàng chi tiền triệu để “đọc vị” tính cách và định hướng tương lai cho con.
- Dạy con tuổi cấp 3 không dễ, nhưng cha mẹ khéo thì nhà vẫn yên, con vẫn ngoan
- Để kỳ nghỉ hè của con không trở thành học kỳ 3
- Học giỏi nhưng kỹ năng sống yếu – Lỗi tại ai?
Nhưng liệu sinh trắc vân tay có thực sự đáng tin? Và phía sau bản báo cáo dày dặn kia, liệu có ẩn chứa rủi ro nào cho sự phát triển và an toàn dữ liệu cá nhân của trẻ nhỏ?
Xem nhanh
Lợi ích được quảng bá: Tìm ra “chìa khóa vàng” phát triển tiềm năng
Dịch vụ sinh trắc vân tay hứa hẹn giúp phụ huynh hiểu rõ hơn về điểm mạnh, điểm yếu, khả năng tư duy, phong cách học tập; và thậm chí là định hướng nghề nghiệp tương lai của con. Các đơn vị cung cấp dịch vụ thường lấy mẫu vân tay cả 10 đầu ngón tay; đưa vào phần mềm để phân tích và đưa ra báo cáo.
Nhiều phụ huynh cho biết họ cảm thấy “ngộ ra nhiều điều” sau khi đọc kết quả; có định hướng rõ ràng hơn trong việc nuôi dạy con. Trong một thế giới giáo dục ngày càng cạnh tranh; cảm giác nắm trong tay “bản đồ gen thần kinh” của con khiến không ít cha mẹ yên tâm hơn.
Khi sinh trắc vân tay được nhìn nhận như một nguồn tham khảo
Điều quan trọng nằm ở cách phụ huynh tiếp cận kết quả sinh trắc vân tay. Nếu xem đây là một gợi ý mềm, để từ đó quan sát con nhiều hơn, đặt câu hỏi sâu sắc hơn và lắng nghe kỹ hơn; thì sinh trắc vân tay có thể mang lại một số tác dụng tích cực:
- Gợi mở góc nhìn khác về con
- Kích hoạt động lực học hỏi của cha mẹ
- Giúp điều chỉnh kỳ vọng nuôi dạy con
Tuy nhiên, tất cả những lợi ích này chỉ thực sự có giá trị khi cha mẹ vẫn giữ vai trò người quan sát trung lập; không phụ thuộc hoàn toàn vào kết quả. Vì dù có công nghệ hiện đại đến đâu; không ai hiểu con bằng người mẹ dành thời gian trò chuyện và đồng hành cùng con mỗi ngày.
Sinh trắc vân tay-Góc nhìn từ khoa học và pháp lý
Thiếu cơ sở khoa học vững chắc
Dù sinh trắc học vân tay là ngành khoa học được ứng dụng trong lĩnh vực an ninh; nhưng việc suy luận năng lực, tính cách, trí thông minh từ vân tay hiện vẫn chưa được các tổ chức khoa học và giáo dục uy tín trên thế giới công nhận. Nhiều chuyên gia tâm lý và giáo dục học thậm chí cảnh báo việc quá tin vào báo cáo sinh trắc có thể khiến cha mẹ gò ép trẻ theo một định hướng sớm; vô tình bỏ qua những năng lực đang trong quá trình hình thành.
Rủi ro bảo mật dữ liệu sinh trắc vân tay
Vân tay là dữ liệu cá nhân duy nhất và không thể thay đổi suốt đời. Nếu những thông tin này rơi vào tay bên thứ ba mà không có sự kiểm soát; trẻ có thể phải đối diện với nguy cơ bị giả mạo danh tính, lạm dụng dữ liệu cho mục đích xấu trong tương lai.
Việc thu thập toàn bộ 10 vân tay để làm sinh trắc vì thế tiềm ẩn mức độ rủi ro cao hơn rất nhiều; so với việc điểm danh bằng một hoặc hai ngón tay ở trường học.
Khi trường học cũng bắt đầu thu thập vân tay…
Tại một số trường học ở các thành phố lớn, hệ thống điểm danh bằng vân tay đang được áp dụng với mục đích quản lý giờ giấc học sinh. Dù giúp tăng tính hiệu quả, nhưng nhiều nơi chưa thực sự quan tâm đến bảo mật dữ liệu sinh trắc học; trong khi Việt Nam vẫn chưa có khung pháp lý rõ ràng cho việc này.
Một lời nhắn gửi nhẹ nhàng đến các mẹ
Là người mẹ, ai cũng muốn hiểu con, định hướng cho con phát triển tốt nhất. Tuy nhiên, sự phát triển của trẻ cần dựa vào sự quan sát, đồng hành và nuôi dưỡng tự nhiên; chứ không nên phó mặc vào những bản báo cáo máy móc — nhất là khi chúng ta chưa rõ liệu dữ liệu ấy được xử lý ra sao, lưu trữ ở đâu; và có thể bị khai thác như thế nào trong tương lai.
Hãy nhớ rằng:
- Hiểu con không đến từ sinh trắc vân tay, mà đến từ trái tim lắng nghe.
- An toàn thông tin của con là trách nhiệm không thể trao nhầm.
- Sự phát triển của con không thể rút ngắn bằng shortcut mà thiếu đi sự trải nghiệm, nỗ lực và bứt phá khỏi giới hạn của bản thân.
Gợi ý dành cho mẹ:
- Nếu đã từng làm sinh trắc vân tay cho con; hãy yêu cầu nơi cung cấp dịch vụ làm rõ về việc lưu trữ, xóa dữ liệu.
- Với các trường học sử dụng vân tay; hãy trao đổi với ban giám hiệu về chính sách bảo mật thông tin học sinh.
Thay vì chạy theo xu hướng, hãy ưu tiên xây dựng một môi trường sống và học tập cân bằng, tích cực cho con trẻ; điều đó thiết thực và lâu dài hơn bất cứ bản sinh trắc nào. Bởi sự bảo vệ lớn nhất mà mẹ có thể dành cho con chính là sự tỉnh táo.