Trong xã hội hiện đại, nhiều trẻ em ngày nay được nuôi dưỡng trong sự bao bọc quá mức, tạo nên một nhóm đặc biệt gọi là “thế hệ bong bóng”. Những đứa trẻ này lớn lên trong môi trường an toàn tuyệt đối, ít trải nghiệm va vấp thật sự. Chính vì thế, khi đối mặt với khó khăn ngoài đời, chúng thường mất phương hướng và thiếu bản lĩnh để vượt qua.
- Bến phà Bình – Dấu nối ký ức đôi bờ Chí Linh – Nam Sách
- Bánh gai Hải Dương – Hương quê níu chân người xa xứ
- Ông Trịnh Văn Quyết được vợ nộp khắc phục thêm 1.400 tỷ đồng
Xem nhanh
Trẻ “bong bóng” là ai?
Đó là những đứa trẻ được nuôi dạy trong một môi trường quá an toàn. Mọi nguy cơ đều được loại bỏ, mọi khó khăn đều được gỡ bỏ hộ. Cha mẹ trở thành người “làm thay” thay vì “hướng dẫn”.
Biểu hiện dễ nhận thấy:
- Không được phép làm sai: Bài tập phải hoàn hảo, điểm số phải cao.
- Mọi quyết định đều thay bởi cha mẹ: Chọn lớp học thêm, chọn bạn chơi, thậm chí chọn cả ước mơ.
- Ngại thử thách mới: Từ việc nhỏ như đi mua đồ một mình, đến việc lớn như xin lỗi sau khi làm sai.
- Khi gặp áp lực, phản ứng đầu tiên là trốn tránh hoặc đổ lỗi.
Nhiều người lớn nghĩ rằng: “Con còn nhỏ, để sau này học”. Nhưng cái “sau này” đó sẽ không tự nhiên tới nếu trẻ không từng bước tập quen với khó khăn.
Thế hệ bong bóng – Cha mẹ bao bọc vì đâu?
Không phải ai cũng muốn nuôi dạy con thành “gà công nghiệp”. Nhưng có nhiều lý do khiến cha mẹ vô tình làm điều đó:
✦ Nỗi sợ bản năng
Cha mẹ nào cũng muốn con mình hạnh phúc. Họ lo con bị tổn thương, lo con đau lòng, lo con thất bại. Vì thế, họ tìm mọi cách “đi trước, dọn đường” để con không gặp trở ngại.
✦ Áp lực xã hội và mạng xã hội
Trong thời đại ai cũng chia sẻ thành tích con cái lên Facebook, không cha mẹ nào muốn “thua kém”. Sự so sánh vô hình tạo nên áp lực khiến phụ huynh ép con chạy đua, đồng thời cố bảo vệ con khỏi mọi cú vấp.
✦ Thiếu niềm tin vào con
Nhiều cha mẹ không tin con có thể tự làm được. Khi thấy con lóng ngóng, họ thà làm hộ còn hơn để con chậm hoặc làm sai. Vô tình, điều đó “cướp” đi cơ hội học hỏi và trưởng thành của trẻ.
Khi bong bóng vỡ – Hậu quả không thể xem nhẹ
✦ Tâm lý mong manh
Nhiều học sinh cấp 2, cấp 3 rơi vào trạng thái lo âu, mất ngủ, hoặc thậm chí trầm cảm vì… áp lực bài kiểm tra, vì bị bạn nói xấu, vì không đạt thành tích như kỳ vọng. Những điều tưởng nhỏ ấy, với các em, là “khủng hoảng”.
✦ Không biết cách tự giải quyết vấn đề
Khi gặp xung đột, trẻ dễ chọn cách tránh né. Có em chọn im lặng, có em chọn nổi loạn. Rất ít em biết cách đối thoại, xin lỗi, hoặc tìm hướng giải quyết tích cực.
✦ Thiếu năng lực thích nghi khi rời khỏi gia đình
Khi vào đại học, đi làm, hay lập gia đình – những đứa trẻ lớn lên trong bong bóng thường sốc. Không ai dọn sẵn đường, không ai vỗ về khi khó khăn, và cũng không ai “cứu” khi thất bại.
Làm sao để xì bong bóng một cách lành mạnh?
Thay vì cứ để bong bóng phình to rồi vỡ vụn, cha mẹ có thể chọn cách xì hơi từ từ bằng việc điều chỉnh cách nuôi dạy, cho con tiếp xúc với thực tế ngay từ nhỏ.
✦ Để con sai, và học từ cái sai
Thay vì la mắng khi con làm đổ nước, hãy đưa giẻ lau và để con tự xử lý. Sai lầm là chất liệu để trưởng thành, miễn là trẻ được quyền sửa sai.
✦ Giao cho con việc phù hợp độ tuổi
Trẻ 5 tuổi có thể dọn đồ chơi. Trẻ 7 tuổi có thể tự chuẩn bị quần áo đi học. Trẻ 10 tuổi có thể phụ nấu ăn. Việc nhỏ, nhưng góp phần xây dựng trách nhiệm và tự lập.
✦ Làm bạn với con nhưng không làm người hầu
Lắng nghe con, nhưng không chiều chuộng mù quáng. Tôn trọng cảm xúc, nhưng cũng dạy con cách kiểm soát và chịu trách nhiệm với cảm xúc đó.
✦ Cha mẹ cần chữa lành chính mình
Nhiều phụ huynh bao bọc con vì chính họ từng tổn thương. Họ muốn con mình “sống tốt hơn”, nhưng lại vô tình “trói” con trong kỳ vọng. Khi cha mẹ bình an, họ sẽ dạy con bằng tình yêu hiểu biết chứ không phải bằng nỗi lo sợ.
Một chút thay đổi, cả đời khác đi
Con cái không cần một cuộc đời hoàn hảo. Chúng cần được chuẩn bị để bước ra thế giới một cách vững vàng.
Một đứa trẻ từng tự đứng dậy khi té ngã sẽ biết cách vượt qua khủng hoảng. Một đứa trẻ biết rửa bát, quét nhà sẽ biết tự chăm sóc mình khi xa gia đình. Một đứa trẻ được phép sai, được sửa sai – sẽ lớn lên với nội lực thật sự. Đó mới là món quà lớn nhất mà cha mẹ có thể trao cho con.
Việc nuôi dưỡng con trẻ trong sự bao bọc quá mức đã tạo ra một thực trạng đáng lo ngại mang tên thế hệ bong bóng. Những đứa trẻ này không được trang bị đầy đủ kỹ năng sống cần thiết để tự tin bước vào đời. Cha mẹ cần nhận thức rõ điều này để thay đổi cách dạy dỗ, giúp con phát triển sự độc lập và bản lĩnh thật sự. Chỉ khi thoát khỏi chiếc bong bóng an toàn, trẻ mới có thể trưởng thành vững vàng và sẵn sàng đối mặt với mọi thử thách trong cuộc sống.