Người ta hay bảo tuổi dậy thì là “cơn bão lòng”, còn cha mẹ thì lặng lẽ làm người chèo thuyền giữa giông tố. Con bước vào cấp 3 không còn là đứa bé từng ríu rít hỏi “Mẹ ơi, cái này là gì?” mỗi khi thấy điều lạ, cũng chưa đủ lớn để tự biết đường đi. Giống như đi giữa ngã ba đường, mà tấm biển chỉ hướng – lại nằm trong tay bố mẹ.
- 3 loại trà giúp tăng sinh collagen, dưỡng da trắng hồng và hỗ trợ giảm cân
- Học thuộc văn mẫu: Hệ lụy âm thầm từ thói quen giáo dục lệch lạc
- Phát hiện hơn 3.700 sản phẩm đồ ăn vặt nghi nhập lậu, chủ yếu bán cho học sinh
Nhưng biển chỉ đường ấy nên viết bằng mực la hét hay bằng sự tin tưởng? Con đường ấy nên lát bằng thành tích, điểm số, hay bằng kỹ năng sống và lòng yêu thương? Bài viết này không là lời khuyên, mà là chia sẻ – từ những bậc cha mẹ từng “vỡ trận”, từng sai và từng học lại cách yêu con tuổi cấp 3… cho đúng.
Xem nhanh
Đừng hét lên khi con đang cố lắng nghe
Bạn có bao giờ thấy một cái loa phóng thanh được bật to khi đang ở sân ga ồn ào? Đó chính là tâm trạng của con khi giữa bộn bề áp lực từ bài vở, bạn bè, những thay đổi hormone và nỗi lo vấp ngã, lại phải hứng chịu thêm tiếng quát mắng từ cha mẹ.
Cô Nguyệt, mẹ của một học sinh lớp 12, từng chia sẻ:
“Mỗi ngày như ra chiến trường, đến nỗi con chẳng buồn nói nữa. Mãi sau tôi mới hiểu, con không hư – con đang rối loạn bên trong.”
Từ khi cô dừng việc quát mắng và bắt đầu trò chuyện với con bằng sự dịu dàng:
“Hôm nay con có mệt không? Mẹ giúp được gì không?”
Thì điều bất ngờ đã đến: con mở lòng và bắt đầu tâm sự.
Khi con nổi loạn, đừng vội đáp trả – Hãy trở thành tấm gương phản chiếu
Ở tuổi cấp 3, con bắt đầu nhìn thế giới như một chiếc gương lớn và lặng lẽ tự vấn: “Mình là ai giữa cuộc đời này?” Cũng như cây xương rồng mọc gai để thích nghi với cái nắng gay gắt của sa mạc, con cũng cần những “góc cạnh” riêng để tự vệ và định hình bản thân giữa muôn vàn áp lực, đánh giá và chuẩn mực xã hội.
Nếu bạn nhìn thấy con ăn mặc lạ, nghe nhạc “dị”, kết bạn khác gu, đừng vội gắn nhãn. Hãy phản chiếu cảm xúc của con thay vì phản ứng tức thì. Một ông bố từng kể rằng:
“Tôi từng cấm con trai nghe rap vì nghĩ nó hư hỏng. Sau này, khi nghe kỹ, tôi mới nhận ra bài rap đó… nói về tình cha.”
Điều ta thấy “khác lạ” có khi lại là nỗ lực của con để được lắng nghe.
Dạy con sống, đừng chỉ dạy học
Con bạn có thể giải được phương trình bậc hai, nhưng chưa chắc biết cách quản lý thời gian. Biết viết văn nghị luận 600 chữ, nhưng có thể chưa từng học cách từ chối một lời rủ rê xấu. Đó là khoảng trống mà trường học không dạy – nhưng nhà có thể dạy.
Hãy bắt đầu từ việc nhỏ: để con tự lên kế hoạch tuần, phân chia việc nhà, chuẩn bị bữa cơm đơn giản. Dạy con cách gửi email, cách từ chối một cuộc chơi, cách tự tìm lỗi sai và sửa bài. Những bài học đời thường ấy chính là hành trang thực sự khi con rời ghế nhà trường.
Tôn trọng là chiếc cầu hai chiều
Có một điều kỳ lạ: khi ta tôn trọng, ta sẽ được tôn trọng. Cậu Minh – một học sinh lớp 11 chia sẻ: “Con không ngại học, chỉ sợ về nhà bị so sánh với người ta. Bố mẹ chẳng bao giờ hỏi con muốn gì, cứ ép phải giống như anh họ hay bạn cùng lớp.”
Sự tôn trọng không nằm ở việc cho con tự do tuyệt đối, mà là cho con tiếng nói trong chính cuộc đời mình. Hãy hỏi con nghĩ gì về ngành học mình chọn, thay vì áp đặt. Hãy để con thử sai ở những lựa chọn nhỏ – miễn là con học được điều gì từ đó.
So sánh là vết cắt vô hình
“Con học hành kiểu gì thế, bạn A người ta giỏi thế kia kìa!”
Một câu nói quen miệng, nhưng lại là con dao cứa vào lòng con trẻ. So sánh không làm con tiến bộ, mà chỉ khiến con ngờ vực bản thân và nảy sinh ganh ghét. Hãy nhớ: con bạn không cần là số 1 lớp – mà cần là chính mình, phiên bản tốt hơn mỗi ngày.
Thay vì “Sao con không bằng…”, hãy nói “Mẹ biết con đang cố gắng, mình cùng xem còn thiếu gì để cải thiện thêm nhé.” Một câu đổi thái độ – đổi luôn cả mối quan hệ.
Làm gương thay vì giảng đạo
Muốn con dậy sớm, đừng ngủ nướng. Muốn con đọc sách, hãy cầm sách trước. Muốn con biết điều, hãy cư xử văn minh với người thân trong nhà.
Cha mẹ chính là tấm gương đầu tiên và mạnh nhất mà con soi vào mỗi ngày. Bạn không thể bắt con tắt điện thoại khi chính bạn đang lướt Facebook trong bữa cơm. Bạn không thể mong con chịu khó nếu bạn thường xuyên phàn nàn “Mệt quá, chẳng muốn làm gì”.
Làm cha mẹ – đôi khi chỉ cần sống tốt, là con đã học được nhiều rồi.
Không cần làm bạn với con, chỉ cần đủ gần để con không sợ quay về
Một người mẹ từng nói câu rất hay: “Tôi không làm bạn với con – tôi làm mẹ. Nhưng tôi sẽ luôn là nơi con có thể quay lại khi cần.”
Tuổi cấp 3 là những chuyến đi đầu đời: con bắt đầu thử yêu, bắt đầu thất bại, bắt đầu muốn chứng tỏ. Và cũng là lúc con dễ lạc. Việc của cha mẹ không phải đi bên cạnh con mọi lúc, mà là cho con một mái nhà đủ ấm – để nếu con có đi lạc, con vẫn biết đường về.